Deze week spraken NS en ProRail met hun Duitse collega’s af om komend half jaar te bekijken of de treinrit tussen Amsterdam en Berlijn niet sneller kan. Deze duurt nu nog 6 uur en 22 minuten, met maar liefst vijftien tussenstops. Dat moet korter kunnen, volgens de NS.

In 4,5 uur naar Berlijn moet mogelijk worden, vindt ProRail-directeur Pier Eringa

Langere afstanden in minder tijd lokt mensen uit het vliegtuig, is de gedachte. Ook het kabinet steunt dat plan. De trein is duurzamer, maar vaak duurder en langzaam. Met dit soort maatregelen hoopt het kabinet buitenlandse reizen met de trein aantrekkelijker te maken.

Tot ongeveer 750 kilometer kan de trein qua reistijd prima concurreren met het vliegtuig. Dat zijn vanuit Amsterdam steden zoals Praag of Kopenhagen. Maar om die reistijd in te korten is er wel een netwerk van hogesnelheidslijnen nodig, dat er nu nog niet is. Volgens Ingenieursbureau Royal HaskoningDHV kost een netwerk dat de 31 grote steden in een straal van 750 kilometer rondom Amsterdam met elkaar verbindt zo’n 78 miljard euro. Een aanzienlijk bedrag, maar een relatief kleine investering als je naar het uitgavepatroon van Europa kijkt. Jaarlijks investeert de EU namelijk zo’n 55 miljard in autowegen, en 35 miljard in het spoor.

Van een Europees netwerk is nu echter nog geen sprake. Dat komt omdat bij investeringen men toch vooral kijkt naar het binnenlands belang. Dat zorgt ervoor dat het Europees netwerk nu nog een lappendeken van verschillende technologieën is. Reizen tussen landen vereist het omschakelen tussen technologieën, en dat kost tijd en geld.

Ingenieursbureau Royal HaskoningDHV ziet daar wel mogelijkheden in. ‘Je zou zo’n internationaal netwerk kunnen aanleggen met het Europees treinbudget van anderhalf jaar’, aldus Barth Donners van het bedrijf. ‘”Als je echt ambitie toont, kan zo’n netwerk gebouwd worden in vijf tot tien jaar.”

Mocht er dan eenmaal zo’n netwerk liggen en is de prijs van een treinkaartje vergelijkbaar met dat van het vliegtuig, dan zou het marktaandeel van de trein wel eens flink omhoog kunnen schieten ten opzichte van het vliegtuig. Van de ruim 500.000 vluchten van en naar Schiphol is bijna een kwart voor afstanden van minder dan 1000 kilometer. Als die reizigers zouden kiezen voor de trein zou dat het marktaandeel van de trein van 9% op kunnen drijven tot 68%.

Een goed voorbeeld van een effectief treinnetwerk is te vinden in Japan. Tussen Tokio en Osaka legt de hogesnelheidstrein de 515 kilometer in bijna 2,5 uur af. Ter vergelijking, met de Intercity reis je van Amsterdam Centraal naar Groningen in iets meer dan 2 uur, een afstand van pak hem beet, 200 kilometer.