Ruim een jaar ligt er het gedegen plan om in Europa te komen tot een nieuw belastingprincipe. Het bevordert de circulaire economie, verlaagt het energie- en watergebruik, leidt tot minder CO2-uitstoot en brengt ons meer werkgelegenheid en welvaart. Wat houdt ons tegen? Het kan niet liggen aan de onbetrouwbaarheid van de fiscale adviseurs, want daaronder bevinden zich PWC, Deloitte, KPMG en E&Y. Zij stonden aan de wieg van het rapport van het plan van Ex’Tax. Een project gericht op het vergroenen van de Europese economieën middels fiscale hervormingen.
Ex’tax is een voorstel van Eckart Wintzen (1939-2008) om de belasting op grondstoffen te verhogen en de belasting op arbeid te verlagen, waardoor een goede prikkel ontstaat om overvloedige en gerecycleerde materialen te gebruiken in plaats van schaarse middelen. Lagere belastingen op arbeid zouden het betaalbaarder maken om te profiteren van de overvloed aan capaciteiten van mensen, waardoor mankracht, vakmanschap en creativiteit toenemen. Ex’tax maakt een duurzamer soort welvaart mogelijk, gebaseerd op verstandig gebruik van hulpbronnen en meer banen en diensten.
In het rapport wordt uitgegaan van een verschuiving van belasting op arbeid naar belasting op natuurlijke grondstoffen. Daarmee wordt beoogd de doelen van de Europese strategie 2020 voor duurzame ontwikkeling dichterbij te brengen.
Het onderliggende economische model is afkomstig uit Cambridge en beslaat de periode 2016-2020 voor de 27 EU lidstaten. Ex’Tax vervaardigde vervolgens een geïntegreerd model; Integrated Value Added Statement (IVA) waarin financiële, sociale en ecologische waarden zijn samengebracht.
In een publicatie van Achmea schetst oprichtster Femke Groothuis van Ex’tax Project (Denktak in de vorm van een stichting) de voordelen van het alternatieve belastingsysteem. In haar ideaalbeeld wordt de belasting op arbeid afgebouwd. Daarvoor in de plaats gaat de fiscus belasting heffen op natuurlijke hulpbronnen zoals CO2-uitstoot, water en energie. Femke Groothuis wil het liefst een Deltaplan om deze nieuwe manier van belasting betalen in te voeren. Ze noemt oud-premier Jan Peter Balkenende als haar favoriete kandidaat om deze strategische klus te klaren.
Groothuis: “Ons huidige belastingsysteem vormt een obstakel in de aanpak van de klimaatverandering. Het geeft de verkeerde financiële prikkels. Arbeid is duur en vervuilen is gratis.”
“Dat willen wij omdraaien met een nieuw belastingstelsel, dat de belastingen op arbeid (sociale premies, inkomstenbelasting) verlaagt en het gebruik van grondstoffen en hulpbronnen juist verhoogt. Alleen zo creëer je voldoende financiële prikkels om zuiniger met het klimaat om te gaan en bevorder je werkgelegenheid en uiteindelijk ook koopkracht. Wie het klimaat wil veranderen heeft nu eenmaal sterke economische prikkels nodig om doelen te bereiken aan zowel de sociale als de ecologische kant.” Vervolgt Groothuis.
Ze pleit ervoor dat Nederland internationaal het voortouw neemt in de langere traditie van ons land daar waar het gaat om het in het verleden de toon aangeven van belastingstelsels. Wat is logens Groothuis de logische stap om de omslag te bereiken? Ze meent dat iedereen snapt dat dit stelsel beter is, maar het moet van het hoofd naar het hart. Iets nieuws is altijd moeilijk en vergt emotie. Verandering doet soms pijn. Wat nu nodig is dat regeringen durven om van korte termijn denken over te stappen naar lange termijn beleid. Bovendien is er internationale samenwerking vereist om een dergelijke omslag succesvol te maken. De fiscale transitie zal stapsgewijs plaats kunnen vinden in haar visie.
Lees hier het rapport