Met de plastic soep in de oceanen die steeds groter wordt, is er dringend behoefte aan een oplossing. De Nederlandse ondernemer Boyan Slat neemt met zijn bedrijf The Ocean Cleanup daar nu serieuze stappen in. Na zes jaar voorbereiding ging de eerste plasticvanger afgelopen zaterdag de zee op.
Deze 600 meter lange metalen pijp sleept een 3 meter breed scherm voort, waar drijvend plastic in blijft hangen. Waar eerdere prototypes nog verankerd zaten aan de bodem, is dat nu niet zo. Te duur en ingewikkeld, bleek. Door wind en golven beweegt de buis zich sneller dan ronddrijvend afval. Onder invloed van wind en met behulp van kabels neemt de buis een U-vorm aan, waardoor het plastic zich tussen de armen verzamelt. Als het goed is verplaatst de installatie zich op deze manier vanzelf naar plekken waar het meeste afval drijft.
Zodra de constructie op zijn plek ligt, moeten de voorbereidingen voor de bouw van de tweede installatie beginnen. Uiteindelijk is de hoop een hele vloot van deze plasticvangers op zee te hebben. Zo hoopt Slat in 5 jaar tijd de helft van de Pacific Garbage Patch weg te kunnen werken. Dat is een zee van plastic in de Stille Oceaan, tussen Hawaii en Californië. Daar heeft zich zo’n 80 duizend ton plastic verzameld, ongeveer 450 Jumbo Jets, in een gebied drie keer zo groot als Frankrijk.
Wat nog onzeker is, is hoe het gevaarte zich houdt onder invloed van stormen en golven van wel 12 meter hoog. Welk effect hebben corrosie, uv-straling en levende organismen die zich aan het materiaal hechten? Het moet allemaal duidelijk worden in de praktijk. System 001, zoals het toestel heet, is uitgerust met stabilisatoren, camera’s om de omgeving in de gaten te houden, verlichting, reflectoren voor radar en akoestische boeien om zeedieren weg te houden als het plastic wordt opgevist. Ook drones houden een oogje in het zeil. Met GPS is de positie van het systeem te volgen.
Toch is het systeem niet zonder fouten. Zo klinkt er kritiek uit de wetenschappelijke hoek. Bijvoorbeeld van Eben Schwartz van de California Coastal Commission: ‘De enorme aandacht voor dit project leidt ons af van het echte probleem’, zegt Schwartz. ‘Verreweg het meeste plastic in de oceanen komt van het land. Daar moeten we de vervuiling tegengaan, bij de bron.’ Volgens anderen lost System 001 maar een klein deel van het probleem op. Jan Andries van Franeker, marinebioloog bij Wageningen Marine Research, rekent voor hoe weinig de schoonmaak volgens hem oplevert. ‘The Ocean Cleanup schat zelf dat in de Pacific Garbage Patch zo’n 80 duizend ton plastic drijft. Jaarlijks verdwijnt naar schatting 8 miljoen ton in zee. Slat zegt in vijf jaar de helft van het afval in de Garbage Patch te kunnen opruimen: dus 40 duizend ton. In die tijd verwijdert The Ocean Cleanup dus een half procent van wat de mens er jaarlijks in stopt. Als je dan toch aan opruimen op zee denkt, denk dan aan technieken die toepasbaar zijn bij riviermondingen of op de kustlijn.’ Volgens Van Franeker kunnen Slat en zijn team zich beter richten op oplossingen om de hoeveelheid afval te beperken.
Volgens Slat sluiten het opruimen en voorkomen van vervuiling elkaar echter niet uit. Veel organisaties zijn bezig met preventie, maar niemand ontwikkelde technologie om het afval in de oceanen op te ruimen, zegt hij. Daarbij, zelfs als vandaag nog voorkomen zou kunnen worden dat er plastic in de zee terecht komt, dan zou er nog steeds heel veel schadelijk plastic ronddrijven.
Het opgehaalde plastic zal op het land gerecycled worden. Het verwerken van het afval tot korrels is al geregeld met recyclingbedrijven in Californië, volgens Slat. Hij verwacht over een jaar te kunnen onthullen welke producten van het gerecyclede zee plastic gemaakt kunnen worden. [embedyt] https://www.youtube.com/watch?v=NkC0h1CcHJs[/embedyt]